«این مطلب در روزنامه اعتماد مورخ 24 دی ماه 1388 به چاپ رسید.»

ماجرای زندگی آیا

جز مشقت های شوقی توامان با زجر،

اختیارش هم عنان با جبر،

بسترش بر بُعد فرار و مه ­آلود زمان لغزان،

در فضای کشف پوچ ماجراها چیست؟

من بگویم، یا تو می­ گویی

هیچ جز این نیست؟     (مهدی اخوان ثالث)

دربارۀ الی چگونه فیلمی است؟ تولید چنین فیلمی در فضای سینمای ایران حیرت­ آور است. حیرت­ آور از این منظر که ساخت و المان­های کلیشه ­­ای فیلم­ های ایرانی در آن کمتر دیده می­شد. خبری از سیاهی و سفیدی، عروسی و عزا، احساسی­ گری، شوآف سوپر­استارها، … نیست. همه چیز به همین سادگی اتفاق می افتد.

1. دربارۀ الی فیلمی دربارۀ طبقۀ متوسط است. طبقه­ ای که اکثریت جامعۀ ایرانی و حتی جامعۀ جهانی را تشکیل می­ دهد و از این رو می­ توان گفت درون­مایۀ فیلم جهانشمول است. خانه ­های بزرگ­ و مجلل، آدم­های کمیاب و رویایی، ماشین­ های آخرین مدل، … در آن دیده نمی­شود. از این رو بینندۀ کارکشته به خوبی متوجه می ­شود که فیلم با ویژگی­ های فیلم­ های گذشتۀ ایرانی، تفاوت­های بنیادینی دارد. گریم کاراکتر­ها در موقعیت­ های عادی کاملا به جا و طبیعی است و در سکانس ­های بحرانی فیلم بسیار دقیق و حیرت ­زا است. دکور صحنه برای بسیاری از تماشا­چیان ملموس و قابل درک است. آکسیون در بسیاری از صحنه ­ها به طرز ظریف و دقیقی تنظیم شده. حرکت دوربین به گونه ­ای است که تماشاچی را در متن حادثه جای می ­دهد و از این رو تماشاچی را بخشی از ماجرا می­ داند و نه فقط مشاهده­ گر آن. بدین ترتیب فیلم به خوبی توانسته احساس شادی، ترس، دلهره و غم را به مخا­طب القا کند. جملات فیلم در نهایت سادگی و کوتاهی تنظیم شده و دیگر خبری از جملات مبهم، نقل قول­ های فلسفی و حرف­ های کلیشه ­ای سینمای به ­اصطلاح هنری نیست. جمیع این ویژگی ­ها توانسته فضایی ساده و در عین حال گیرا و جذاب را خلق کند.

2. کاراکتر الی نمایش تابلوی پیچیده­ ای است. تابلویی است از شک و شرم. خنده­ هایش پر است از هزاران تناقض. نگا­هش آکنده از ترس و کمرویی و زبانش مالامال از سکوتی ویرانگر. الی تصویرگر ضمیر ناخود­آگاه ماست. ضمیری که نمایان نیست و در فضای مه­ آلودی لانه کرده. آمدن و رفتن او در پرده­ای از ابهام باقی می ماند و دیگران را به واکنش­ های متفاوت وامی ­دارد. پس از رفتن اوست که همگی تازه می­ خواهند هویتش را بشناسند. پس از رفتن الی است که زندگی­ اش کم­ کم بر همه آشکار می ­شود و پس از رفتن اوست که تماشاچی به کنه ضمیر دیگر کاراکترها پی می برد. از میان این کاراکترها، سپیده از ابتدای فیلم رهبر این گروه تراژیک معرفی می­ شود؛ دعوت همه به سفر و آشنا کردن الی با احمد. اما در لحظات بحرانی فیلم است که کاراکتر سپیده ما فی ضمیر خود را هویدا می­ کند ونا­گفته ­های قبل از سفر را برای خانواده و دوستان باز­گو می ­کند. سپیده همه چیز را می ­دانسته اما دایرۀ آرزوهایش به او این اجازه را نمی ­داده تا هزاران هزار امید دیگری را جدی بگیرد. سرنوشت تراژیک نامزد الی که خود هیچ دخالتی در این ماجرا نداشته و فقط با یک کلمه، گویی دنیا بر سرش خراب می­ شود، عمق فاجعۀ تقدیر را بر­ملا می­ کند. به عبارت دیگر آنچه که من(سپیده) امروز می­ بافم شاید بافتۀ دیگری (نامزد الی) را تافته کند. دربارۀ الی تداعی کنندۀ قهرمانان تراژیکی مثل ادیپ است. نامزد الی، سپیده، احمد، و دیگران همه دستمایۀ تقدیر­اند و بی خبر از سرنوشت خویش بر جاده­ ای مه­ آلود حرکت می­ کنند. اتفاقات و دست­ به ­دست هم دادن­ها در این فیلم و به خصوص از نیمۀ دوم فیلم پر رنگ­تر می­شود؛ جایی که بدون هماهنگی به شمال می­روند، از ویلایی دیگر سر در می­آورند، آرش غرق  می­شود و در نهایت سپیده که حقیقت را به نامزد الی نمی­ گوید. همۀ اینها قسمت­ های کوچکی از پازل تقدیر است که آهسته آهسته در کنار هم گذاشته می­شود و حادثه ­ای غیر­منتظره را خلق می ­کند. برگشتن نامزد الی از سفر و نگاه کردن به ساک الی، تقلای اهالی ویلا برای در­آوردن ماشین از شن و ماسه و تنهایی رهبر تراژیک گروه (سپیده) حاکی از تکرار سرنوشت تلخ بشر است که به گفتۀ راینر ماریا ریلکه : سرنوشت هر روز عرضه می ­شود؛ روشن، بی­ پایان، ویرانگر.